Vətəndaşların əksəriyyəti pensiya yaşına çatmasına baxmayaraq, hələdə pensiya ala bilmirlər. Azərbaycan hökuməti ölkənin pensiya sisteminin idarə olunmasında əsaslı islahatlar və təkmilləşdirmələr üzərində işlərə 2006-cı ildən etibarən başlayıb. “Azərbaycan Respublikasında pensiya islahatı konsepsiyası”nın reallaşdırılmağa başlanması, 2006 və 2009-cı illərdə tətbiq olunan yeni əmək pensiyaları sistemi ölkədə sığorta öhdəliklərinin fərdi uçotunun qurulması və yığım pensiya sisteminin tətbiqinə nail olmaqla, sosial müdafiə sisteminin uzunmüddətli maliyyə təminatının əsasını qoyub.

Kişilər üçün pensiya yaşı 2010-12-ci illərdə hər il 6 ay olmaqla 62-dən 63-ə, qadınlar üçünsə 2010-2015-ci ilədək hər il 6 ay olmaqla 57-dən 60-a qaldırılıb. Əmək pensiyası almaq üçün tələb olunan 5 illik sığorta stajı 12 ilədək artırılıb.

Maraqlıdır, görəsən, Azərbaycanda vətəndaşlar hansı hallarda pensiya ala bilər?

Məsələ ilə bağlı danışan hüquqşünas Ramil Süleymanov Referans.az-a bildirib ki, pensiyaların tənzimlənməsi əmək pensiyaları haqqında Azərbaycan Respublikasının qanununa əsasən həyata keçirilir:

“Yaşa görə, əlilliyə görə və ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası vardır. Ölkəmizdə pensiyanın minimum məbləği 280 manat müəyyən olunub. Yaşa görə əmək pensiyası qanununa görə kişilərdə 63 yaş, qadınlarda isə 63 yaş müəyyən olunmuşdur. 2017-ci ilin iyulundan başlayaraq hər il 6 ay – 6 ay olmaqla artırılma müəyyən olunmuşdur. Nəticə etibarı ilə 2026-cı ilin iyul ayının 1-də həm qadınlar, həm də kişilər 65 yaşında əmək pensiyası hüququnu əldə etmiş olacaq”.

Hüquqşünas qeyd edib ki, bəzi vətəndaşların müəyyən güzəştli əsaslarla pensiyaya çıxma hüququ vardır. Onun sözlərinə görə, zərəli və ağır iş şəraitində icra olunan işlər üzrə güzəştli əmək pensiyası mövcuddur: “Çoxuşaqlılığa görə, 5 və daha çox övladı olan qadınların erkən əmək pensiyası hüququ yaranır. Ümumiyyətlə, yaşa görə pensiyalar təyin olunan zaman burada əsasən yaşa görə hesablanmış sığorta hissəsinin yaşa görə əmək pensiyasının yığım hissəsinə vurmaqla təyin olunması mümkündür. Əliliyə görə əmək pensiyası sığorta olunanların xəstəlik və ya xəsarət nəticəsində fiziki pozuntulara görə əmək qabiliyyətinin məhdudlaşdırılmasıdır. Burada əsasən hərbi qulluqçular, müharibə işdirakçıları və iş yerində alınmış xəsarətlərdən dolayı əmək pensiyası alan şəxslər var ki, burada da əsasən sağlamlığın pozulma faiz nisbətinə görə təyin olunur”.

Ramil Süleymanov əlavə edib ki, orqanizmin əmək funksiyasının 81-100 faiz pozulması köhnə formada desək birinci qrup əmək pensiyası əlilliyidir. 61-80 faiz ikinci qrup, 31-60 faiz üçüncü qrup hesab olunur və buna görə də Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi şəxsə əmək pensiyası öfənilir.

Ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası isə vəfat etmiş və ya həlak olmuş ailə başçısının 18 yaşına çatmamış övladları əgər 18 yaşına çatana qədər əlilliyi müəyyən olunmüşdursa, 18 yaşından yuxarı olan övladları ata-ana, ər-arvad ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası ala bilərlər – deyə Ramil Süleymanov bildirib .